2022 - heden: Russische invasie van Oekraïne

De Russische invasie van Oekraïne is een aanvalsoorlog die begon op 24 februari 2022, toen Rusland buurland Oekraïne vanuit meerdere kanten binnenviel in een grote escalatie van de Russisch-Oekraïense Oorlog die sinds 2014 gaande is. De invasie veroorzaakte Europa's grootste vluchtelingencrisis sinds de Tweede Wereldoorlog. Meer dan 8 miljoen Oekraïners ontvluchtten het land en een derde van de Oekraïense bevolking raakte ontheemd.[14] De invasie leidde tot wereldwijde voedseltekorten.[15]

Rusland begon in 2021 met een grote militaire troepenopbouw langs de grens met Oekraïne. Nadat Poetin op 21 februari de twee separatistische volksrepublieken Donetsk en Loegansk op Oekraïens grondgebied als onafhankelijke staten had erkend, stuurde hij er met goedkeuring van het Russische parlement militairen heen onder het mom van een 'vredesmissie'.[16]

Op 24 februari kondigde Poetin 's ochtends vroeg een 'speciale militaire operatie' aan om Oekraïne te 'demilitariseren en denazificeren'.[17][18] Direct daarna ontploften er kruisraketten in Kiev en andere Oekraïense steden en vielen Russische grondtroepen Oekraïne binnen vanuit Rusland, Wit-Rusland en de door Rusland bezette gebieden Donetsk en Loegansk.[19][20] De Oekraïense president Volodymyr Zelensky kondigde in een reactie de staat van beleg en een algehele mobilisatie af.[21][22]

Russische militairen rukten op naar steden als Cherson, Marioepol, Soemy, Tsjernihiv, Charkov en de hoofdstad Kiev. Daarbij stuitten ze op hevig militair en lokaal verzet en kregen ze te maken met logistieke uitdagingen die hun voortgang belemmerden.[23] Met zware verliezen na het vastlopen van de opmars naar Kiev, trok het Russische leger zich op 8 april 2022 volledig terug uit de oblasten Kiev, Tsjernihiv en Soemy om de zuidelijke en oostelijke fronten te versterken tijdens de Slag om de Donbas.[24] De oostelijke oblast Loehansk werd op 3 juli 2022 volledig door de Russen ingenomen.[25] Tegelijkertijd bleef Rusland ook ver van de frontlinie burgerdoelen bombarderen, bijvoorbeeld in Kiev,[26] Lviv[27] en Krementsjoek.

De invasie werd internationaal breed veroordeeld. Verschillende landen verleenden humanitaire, militaire en financiële hulp aan Oekraïne. Van directe militaire inmenging was geen sprake, hoewel vanuit meerdere landen vrijwilligers afreisden om in het Oekraïense vreemdelingenlegioen te dienen. Veel westerse landen stelden sancties tegen Rusland in. Internationaal opererende bedrijven stelden een boycot van Rusland en Wit-Rusland in. Er vonden wereldwijd protesten plaats, ook in Rusland. Daar werden Russische demonstranten massaal gearresteerd en voerde de Russische regering de repressie van onafhankelijke media verder op.[28][29][30]

Oekraïne spande op 25 februari 2022 een rechtszaak aan tegen Rusland bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ) wegens het manipuleren van het begrip genocide om agressie te rechtvaardigen.[31] Het ICJ eiste op 16 maart 2022 dat Rusland onmiddellijk alle militaire activiteiten in Oekraïne zou staken.[32] Op 17 maart 2023 vaardigde het Internationaal Strafhof (ICC) een arrestatiebevel uit tegen Poetin. Het hof houdt hem verantwoordelijk voor de oorlogsmisdaad van deportatie van vele duizenden kinderen uit bezet gebied in Oekraïne naar Rusland.[33]

De oorlog heeft volgens de Verenigde Naties (VN) geleid tot meer dan 8.000 burgerdoden (februari 2023).[34]

Strijdende partijen Rusland VR Donetsk VR Loegansk Steun: Wit-Rusland Syrië Noord-Korea Iran Oekraïne Steun: NAVO Europese Unie Australië Japan Nieuw-Zeeland Pakistan Filipijnen Zuid-Korea Taiwan Thailand