1988 – 1994: Oorlog in Nagorno-Karabach

De oorlog in Nagorno-Karabach was een gewapend conflict tussen Nagorno-Karabach, een streek in de Zuidelijke Kaukasus die naar zelfbeschikking streeft (volstrekte onafhankelijkheid van Azerbeidzjan of aansluiting bij Armenië), en Azerbeidzjan, dat deze regio onder volledige zeggenschap wil hebben.

De wortels van het conflict gaan terug tot het begin van de 20e eeuw (Armeens-Azerbeidzjaanse Oorlog (1918 - 1920)). In februari 1988 escaleerde het conflict geleidelijk tot een daadwerkelijke oorlog tussen Azerbeidzjan en Nagorno-Karabach, waarbij Armenië vanaf het begin hulp leverde aan de laatste en sinds 1993 zelf ook betrokken raakte bij het conflict.[7][8][9][10]

Tijdens de oorlog verklaarde Nagorno-Karabach zich onafhankelijk, onder de naam Republiek Artsach. Internationaal werd Artsach niet erkend als zelfstandige staat. In de praktijk ontstond echter een gebied dat de facto los stond van Azerbeidzjan, en dat in grondgebied verdubbelde door inlijving van het tussen Armenië en Nagorno-Karabach gelegen gebied. Daarmee ontstond een aaneengesloten Armeens gecontroleerd gebied, samengesteld uit het oorspronkelijke Armenië en het nieuwe Artsach. Een noordelijk district dat oorspronkelijk bij de oblast Nagorno-Karabach behoorde werd na 1991 juist gecontroleerd door Azerbeidzjan.

Omdat de zelfstandige status internationaal nooit erkend werd, rekenden de meeste landen van de wereld het gehele gebied de jure (formeel) ook na de oorlog tot het grondgebied van Azerbeidzjan. Sinds 1994 onderhandelen Armenië en Azerbeidzjan over de toekomstige status van Nagorno-Karabach. Honderdduizenden burgers aan beide zijden raakten door het conflict ontheemd. Het geweld is meermaals opnieuw opgelaaid, het meest recent en meest hevig in het najaar van 2020.

Strijdende partijen 1988–1991 Nagorno-Karabakh AO Armeense SSR Armeense militie (Dashnak) 1991–1994 Nagorno-Karabach Armenië Bewapening:

• Rusland[1][2]

nse SSR Azerbeidzjaans Volksfront Sovjet-Unie 1991–1994 Azerbeidzjan Turkije (directe militaire en politieke steun) Buitenlandse huurlingen:

• Hezb-e Islami Gulbuddin

• Tsjetsjeense militanten

• Grijze Wolven Bewapening:

• Rusland

• Israël

• Oekraïne